Jak pokazują wyniki najnowszego sondażu Monitor Rynku Pracy Instytutu Badawczego Randstad miniony kwartał przyniósł poprawę nastrojów w gronie badanych Polaków. Nie jest to zmiana radykalna, ale pierwsza po roku systematycznie pogarszających się wyników.
Badani pracownicy nieco rzadziej obawiają się utraty pracy. Choć obawa, że ich bieżąca umowa zostanie zerwana lub nieprzedłużona nadal dotyczy blisko co trzeciego respondenta (34%), to wynik ten plasuje Polskę na poziomie nieznacznie powyżej średniej europejskiej i znacznie poniżej krajów o mniej stabilnych gospodarkach jak Grecja (45%), Hiszpania (42%) czy Węgry (40%).
Pod kątem oceny dostępności ofert pracy Polacy są obecnie jednym z najbardziej optymistycznych narodów objętych sondażem. W przypadku konieczności znalezienia nowego pracodawcy w ciągu nadchodzącego półrocza, aż 68% badanych ocenia, że znajdzie porównywalne do obecnego stanowisko w innej firmie. Pod tym względem jedynie Norwegowie przewyższają nas w swoim optymizmie. Najniżej swoje szanse na znalezienie nowego zatrudnienia ocenili Hiszpanie - jedynie co trzeci badany ocenia, że będzie mógł znaleźć porównywalną nową pracę (34%). We wszystkich krajach europejskich łącznie, odpowiedzi takiej udzielała co druga osoba (51%).
Kajetan Słonina, dyrektor zarządzający agencji doradztwa personalnego i pracy tymczasowej Randstad mówi: „Z naszych badań widać, że niepokój badanych Polaków nieznacznie spadł w okresie minionego kwartału. Choć długoterminowe zestawienie naszych wyników pokazuje, że nadal jesteśmy zaniepokojeni oceniając stabilność miejsca pracy, to obawy te są łagodzone bardzo wysokim przekonaniem o możliwości znalezienia nowej pracy. Możemy to interpretować tak, że przyzwyczailiśmy się już do pewnej niestabilności zatrudnienia, równocześnie wiedząc, że znalezienie nowej pracy jest jak najbardziej możliwe. Nie zapominajmy też, że rozpoczynający się kwartał należy tradycyjnie do najlepszych w roku obfitując w prace sezonowe – są to krótkotrwałe, mniej stabilne oferty, ale jest o nie bardzo łatwo.”
Co bardzo ważne, odczuwana poprawa nastrojów nie dotyczy wszystkich zatrudnionych. Wyniki badania pokazują znaczący wzrost obaw o utratę stanowiska pracowników najstarszych wiekiem – ta grupa zwiększyła się w tym kwartale o jedną trzecią (z 28% w II/2013 do 41% obecnie). Podobnie wysokie są też obawy osób najmłodszych, dopiero rozpoczynających swoją karierę zawodową (39%). Ponadto, o ile w przypadku oceny możliwości znalezienia nowej pracy młodsi respondenci badania (18-24 oraz 25-34 lat) są najbardziej optymistyczni, to najstarsi odpowiadający w badaniu Polacy mieli blisko dwukrotnie gorsze oceny (odpowiednio 78% wobec 42% dla porównywalnej pracy).
Wysoki poziom rotacji związanych ze zmianami strukturalnymi
Wyniki badania pokazują, że w ostatnim półroczu co czwarty (25%) polski respondent zmienił pracodawcę. Po trzech kwartałach ze średnią dynamiką zmian bliską europejskiej (16%) jest to bardzo duża zmiana oraz najwyższy obecnie rezultat pośród badanych krajów naszego kontynentu w tym okresie.
Główną przyczyną zmiany pracy przez biorących udział w badaniu było poszukiwanie lepszych warunków zatrudnienia (35%). Zaraz za nim, z niemal identycznym wpływem - zmiany w strukturze firmy, których znaczenie od roku systematycznie rośnie (34% obecnie, 22% w maju 2012).
Jak komentuje Kajetan Słonina: „Narastające na przestrzeni ostatnich trzech kwartałów znaczenie zmian strukturalnych w firmach wskazywane przez pracowników, jako przyczyna zmiany zatrudnienia nie jest złą wiadomością – pamiętajmy, że na to pytanie odpowiadają osoby, które owszem w wyniku zmian struktury straciły pracę, ale już teraz są ponownie zatrudnione. Ten znaczący wzrost istotności zmian strukturalnych z 22% przed rokiem do 34% obecnie, jest pewnym odbiciem skali optymalizacji zatrudnienia w polskich firmach na przestrzeni minionego roku, ale przede wszystkim znakiem, że rynek pracy znowu wchłania zwolnionych wcześniej pracowników.”
Warto zauważyć, że przy dużym poziomie rotacji zanotowanej w ostatnim kwartale, skłonność pracowników do poszukiwania nowego zatrudnienia jest bardzo stabilna i niemal nie ulega zmianom. Odsetek Polaków poszukujących innego pracodawcy, niezależnie od wieku i płci badanych, utrzymuje się na poziomie bliskim średniej krajów europejskich (13% Polska, 12% średnia dla Europy).
„Należy odróżnić ogólną skłonność do zmiany pracodawcy od faktycznych rotacji pomiędzy miejscami pracy, czyli dokonaną zmianą. W obecnym krajobrazie gospodarczym perspektywa zmiany pracy jest dla wielu osób zbyt ryzykowna. Pamiętajmy jednak, że część osób niestety nie ma wyboru i nowej pracy szukać musi. Ponadto tylko niewielka grupa osób pracujących aktywnie poszukuje nowych, rozwojowych szans zatrudnienia. Zdecydowana większość jest po prostu otwarta na pojawiające się oferty, których na rynku nie brakuje – dlatego właśnie w wielu przypadkach, zmiana pracy nie wynika z prowadzonych w tym kierunku działań, a z konieczności lub nadarzającej się okazji. Tym samym wskaźnik rotacji jest wyższy, niż planowany zakres zmian pracy.” - tłumaczy Kajetan Słonina.
Doświadczenie decyduje na rynku pracy. Czy wiek również?
Respondenci pytani o to, co ma większe znaczenie podczas poszukiwania pracy nie mają wątpliwości - zdecydowana większość (86%) badanych Polaków uważa, że doświadczenie zawodowe przeważa nad wykształceniem. Co istotne, w wynikach nie widać wyraźnego zróżnicowania w odpowiedziach różnych grup wiekowych – zarówno młodzi, jak i starsi wiekiem pracownicy są tak samo zgodni.
Zdaniem badanych, wiek stanowi jednak bardzo ważny czynnik podczas poszukiwań pracy, ponieważ kandydaci różnych pokoleń, są przez pracodawców różnie traktowani. Ponad 4 na 5 badanych w Polsce stwierdziło, że osobom młodym (poniżej 25 roku życia) jest trudniej na rynku pracy, a ponad 90% uważa, że ukończywszy 55 rok życia trudniej jest znaleźć pracę. Co więcej, w opinii badanych trudna sytuacja na rynku pracy obu grup wiekowych sprawia, że i najmłodsi i najstarsi są skłonni do zaniżania swoich kwalifikacji dla podjęcia pracy (odpowiednio 87% i 90%).
Jak zaznacza Kajetan Słonina: „Związane z utrudnionym dostępem do rynku pracy i ograniczoną liczbą adekwatnych ofert pracy zaniżanie swoich kwalifikacji przez osoby najmłodsze i najstarsze, na dłuższą metę nie jest korzystne ani dla pracowników ani pracodawców. W oczywisty sposób, pracownicy tacy szybko się nudzą i nie angażują się w pracę, ale zarazem pozbawieni wyzwań zawodowych pozwalających rozwijać kompetencje, nie rozbudowują doświadczenia zawodowego, które jest tak ważne dla każdego kolejnego pracodawcy. Taka sytuacja zasadniczo ogranicza możliwość wykorzystania i rozwoju kapitału tkwiącego w pracownikach, a długofalowo zwiększania konkurencyjności naszego rynku. Odpowiedni dobór i wykorzystanie potencjału zróżnicowania pracowników powinien być dla firm kluczowym aspektem strategii zarządzania zasobami ludzkimi.”
Z podkreślaniem istotności doświadczenia zawodowego dla budowania kariery zawodowej, bardzo spójna jest opinia zdecydowanej większości badanych Polaków (88%), że trampoliną do zdobycia stałego zatrudnienia może być dla nich zatrudnienie w formule tymczasowej. Takiego zdania byli zarówno pracownicy młodsi, jak i starsi, choć co ważne, badani postrzegali pracę tymczasową, jako rozwiązanie raczej dla osób młodych (58%).
„Dostrzeganie znaczenia pracy tymczasowej dla obecności na rynku pracy i zbierania doświadczeń zawodowych jest bardzo ważnym etapem dla rozwoju naszego rynku pracy. Możliwości, jakie daje ta formuła - wejścia na rynek pracy, rozpoznania swoich preferencji zawodowych, zmiany ścieżki kariery, powrotu po długiej nieobecności, czy po prostu dla wzmocnienia domowych finansów – są naprawdę szerokie i unikalne dla osób, które chcą być aktywne na rynku pracy, a nie mają lub nie chcą podjąć stałego zatrudnienia. Następnym krokiem jak widać, musi być tylko uświadomienie rodakom, że praca tymczasowa może być też szansą dla osób starszych” – podkreśla Kajetan Słonina.
